همه چیز در مورد سیم بکسل در بچینگ پلانت
معمولا در پروژه‌های عمرانی، مخصوصا در راه‌سازی یا ساخت سازه‌های بزرگ، مصرف بتن به حدی زیاد است که راه‌اندازی یک ایستگاه تولید بتنی یا همان بچینگ پلانت، مقرون‌به‌صرفه‌تر از خرید بتن آماده و پرداخت هزینه‌های حمل‌ونقل است. بچینگ پلانت مثل یک ترازو حرفه‌ای عمل و مواد را با هم ترکیب می‌کند. اما این سیستم، اجزای پیچیده و مکانیزم خاصی دارد که عملکرد مخصوص به خودشان را دارند. یکی از آن‌ها که معمولا خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد، سیم بکسل است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله از داریا بکسل به معرفی و بررسی نقش سیم بکسل در بچینگ پلانت، انواع، کاربردها، نکاتی در مورد تعمیر و نگهداری و ایمنی آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
البته ابتدا بهتر است تعریف مختصری از بچینگ پلانت بپردازیم تا بهتر متوجه مکانیزم و استفاده سیم بکسل در آن شوید.
سیم بکسل در بچینگ پلانت چیست و چه کاربردهایی دارد؟
سیم بکسل در بچینگ پلانت (Batching Plant) کابلی محکم و در عین حال انعطاف‌پذیر است. این سیم که با پیچاندن چند رشته فلزی به هم به وجود آمده است، وظیفه انتقال نیروی مکانیکی را بر عهده دارد. از سیم بکسل در صنایع مختلفی مثل ساخت آسانسور، تجهیزات معدن، جرثقیل‌های ساختمان‌سازی و همینطور بچینگ پلانت برای بلند کردن یا کشیدن یا اجرای هر گونه حرکت مکانیکی دارند، استفاده می‌شود.
بلند کردن تجهیزات سنگینی مثل درب سیلو، سطل و فیدرها در عملیات بچینگ پلانت توسط سیم بکسل‌ها انجام می‌شود. این سیم‌ها باید بتوانند در برابر تنش مکانیکی و شرایط محیطی قابل توجه مقاومت کنند.
اما این سیم‌ها دقیقا چطور کار می‌کنند؟ سیم بکسل های مخصوص بچینگ، دقیقا عمل بالا یا جلو کشیدن باکت یا سطل برای تخلیه مصالح را انجام می‌دهند. در واقع یک سر سیم بکسل به باکت و سر دیگر به سیستم وینچ متصل می‌شود. با روشن شدن موتور و چرخش درام، سیم بکسل به دور آن می‌پیچد و باکت را به سمت بالا یا جلو می‌کشد.
انواع کاربردهای سیم بکسل در بچینگ پلانت
سیم بکسل که جز بسیار کوچکی از سیستم بچینگ به حساب می‌آید، به صورت‌های مختلف در پروسه تولید بتن نقش دارد. در ادامه به انواع کاربردهای این سیم اشاره می‌کنیم
جا به جایی افقی مصالح
در سیستم بچینگ پلانت دراگلاین که یک نوع قدیمی و کلاسیک از بچینگ پلانت‌هاست، برخلاف سیستم فیدری (لایناربین) که از نوار نقاله و لودر استفاده می‌شد، انتقال مصالح اولیه مثل شن و ماسه، به وسیله یک جرثقیل ثابت به نام دراگلاین انجام می‌شود. این جرثقیل علاوه بر سیم بکسل و یک سطل، یک میله حدودا ۱۰ تا ۱۳ متری دارد که می‌تواند مصالح را تا شعاع حدود ۲۰ متری از دپوها جمع کند و آن‌ها را به دستگاه بچینگ منتقل کند.
این سیم باید به قدری مقاوم باشد که بتواند فشاری که در حین کشیدن باکت‌ها به آن وارد می‌آید را تحمل کند.
جا به جایی عمودی مصالح
سیم بکسل در بچینگ پلانت که به هوست لاین معروف است، می‌تواند سطل را به صورت عمودی هم جا به جا کند. این سیم مستقیم از درام وینچ (یا موتور بالابر) عبور می‌کند تا باکت را بالا و پایین ببرد.
هوست لاین باکت مصالح را از روی زمین به بالا می‌کشد و سپس کابل دراگلاین مواد را به سمت محل تخلیه مواد می‌کشاند.
در حین بالا کشیدن باکت توسط هوست، ممکن است سیم تاب بردارد. توصیه ما این است که از سیم بکسل نتاب که مانع از چرخش سطل مواد یا ریختن آن‌ها می‌شوند، استفاده کنید. اگر می‌خواهید بدانید این سیم دقیقا چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، مقاله سیم بکسل نتاب از کجا بخریم؟ داریا بکسل را بخوانید.
چرخش بوم و تنظیم جهت سطل
در سیستم بچینگ پلانت دراگلاین علاوه بر سیم دراگ و هوست، از سیمی تحت عنوان سوئینگ رُپ برای چرخاندن بوم و تنظیم جهت سطل استفاده می‌شود. این سیم پس از اینکه سطل با استفاده از دراگ لاین داخل خاک کشیده و با هوست لاین بالا کشیده شد، بوم یا بازوی دستگاه را می‌چرخاند.
بالا بردن دریچه تخلیه سیلو و تغذیه کننده مصالح
سیم بکسل علاوه بر جابه‌جایی مواد، در بخش‌های دیگری از بچینگ پلانت مثل بالا بردن دریچه‌های تخلیه سیلوها یا کنترل دریچه‌های تغذیه‌کننده مصالح به سیستم توزین هم به کار می‌رود. در این موارد هم، سیم بکسل باید دقیق و مقاوم باشد تا حرکت‌های ناگهانی یا ضربه‌ای باعث آسیب به سیستم نشود.
در مجموع، سیم بکسل در بچینگ پلانت دراگلاین، به عنوان ستون فقرات سیستم انتقال مصالح عمل می‌کند. بدون آن، امکان جابه‌جایی مواد اولیه از محل ذخیره‌سازی به مخلوط‌کن وجود ندارد و کل فرایند بتن‌سازی مختل خواهد شد. انتخاب سیم بکسل مناسب با ویژگی‌هایی همچون مقاومت کششی بالا، انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی و عمر طولانی، نقشی تعیین‌کننده در کارایی و ایمنی کل سیستم ایفا می‌کند اگر در این زمینه تخصص کافی ندارید، توصیه می‌کنیم با کارشناسان ما در داریا بکسل در ارتباط باشید تا آن‌ها راهنماییتان کنند.
مشخصات کلیدی سیم بکسل در بچینگ پلانت
پارامترهایی که باید برای سیم بکسل‌های مناسب بچینگ در نظر گرفته شود، عبارتند از:
اولین پارامتر قطر است که با استحکام، انعطاف‌پذیری و سازگاری طناب با درام‌ها یا قرقره‌ها، ارتباط مستقیمی دارد. قطرهای رایج سیم بکسل مورد استفاده در بچینگ پلانت بسته به بار و دفعات استفاده از 8 تا 20 میلی‌متر متغیر است.
دومین پارامتر، متریال به کار رفته در سیم بکسل است. این سیم‌ها معمولا از مواد زیر ساخته می‌شوند:
- فولاد کربنی (معمولا گالوانیزه)
- فولاد ضد زنگ (برای مقاومت در برابر خوردگی)
- سیم بکسل‌های روکش‌دار از جنس PVC یا نایلونی )برای دوام بیشتر)
در بچینگ پلانت‌هایی که در معرض رطوبت، گرد و غبار و مواد سیمانی قرار دارند، استفاده از فولاد گالوانیزه یا ضد زنگ بیشتر توصیه می‌شود.
توجه به تعداد رشته‌ها و تعداد سیم‌ها در هر رشته یک سیم بکسل هم برای اینکه بتوان از آن در سیستم بچینگ استفاده کرد، مهم است. معمولا سیم‌هایی با این ساختار پرکاربردتر هستند:
- 6×19 (6 رشته، 19 سیم در هر رشته): انعطاف‌پذیر و بادوام
- 6×36: انعطاف‌پذیرتر، مقاوم در برابر سایش کمتر
- 8×19: انعطاف‌پذیری بالاتر
و در آخر نوع هسته سیم است که در بچینگ پلانت به دلیل بارهای سنگین و شرایط صنعتی از طناب‌های IWRC استفاده می‌شود. این هسته استحکام بالاتر و مقاومت بهتری در برابر خوردگی دارد.
انواع سیم بکسل بر اساس کاربرد در بچینگ پلانت
دیدید که یک سیم بکسل در بچینگ پلانت کاربردهای مختلفی داشت. این سیم‌ها بسته به جایی که قرار است استفاده شوند، باید استانداردهای ایمنی و تحمل بار خاصی را داشته باشند که همین آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند.
- سیمهای بلند یا بالابر: این سیم‌ها در سیستم‌های بالابر استفاده می‌شوند و این قابلیت را دارند که در برابر کشیدگی و خم شدن مکرر مقاومت کنند.
- سیم گای: برای پشتیبانی از ساختار ایستگاه بچینگ پلانت مثل ایمن‌سازی سیلوها یا برج‌های نقاله استفاده می‌شود.
- سیمهای کنترل: در باز کردن دروازه دستی یا حرکت سکو استفاده می‌شود.
نصب سیم بکسل جدید در بچینگ پلانت
ابتدا باید سیم جدید که از نظر مشخصات مناسب دستگاه مثل قطر، تعداد رشته‌ها، جهت پیچش، مقاومت کششی و… انتخاب و تهیه کنید. سپس مطمئن شوید که ایرادی از نظر زنگ‌زدگی، خمیدگی و… نداشته باشد.
حالا باید دستگاه خاموش شود کلیپ‌ها، گیره‌ها و هر آنچه لازم است باز شود تا دسترسی به نقاط اتصال سیم در درام و باکت فراهم شود. مسیر چرخ قرقره و درام از نظر ناهمواری یا ساییدگی بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض شود.
سیم قدیمی را باز کنید و سیم جدید را نزدیک به درام بیاورید و با کمک قلاب یا گیره متصل شود. حالا سیم را چند دور روی درام بپیچید و ترمزش را آزاد کنید تا سیم یک لایه روی آن بپیچد.
پس از تنظیم زوایای قرقره و درام برای روان‌تر حرکت کردن سیم، گیره و کلیپس‌ها را تنظیم و باکت و قرقره را تثبیت کنید. در آخر هم عملکرد چرخشی و بارگیری سیم تست شود.
تعمیر و نگهداری سیم بکسل
برای جلوگیری از حوادث و افزایش عمر سیم بکسل در بچینگ پلانت، منظم بازرسی و نگهداری از سیم بکسل‌ها ضروری است. اپراتورها باید هر روز سیم بکسل‌ها را چک کنند تا اگر سیمی دچار شکستگی، پیچ‌خوردگی، زنگ‌زدگی و ساییدگی بود، گزارش دهند.
در مرحله بعد و در بازرسی‌های دوره‌ای (هفتگی یا ماهانه)، تکنسین‌های آموزش‌دیده موارد دقیق‌تری مثل تعداد سیمهای شکسته، میزان کاهش قطر خارجی سیم، تغییر شکل یا کشیدگی سیم بکسل را بررسی و برطرف می‌کنند. اگر تعداد سیمهای شکسته بیشتر از 10 تا باشد، باید کل سیم عوض شود.
سیمهای بکسل با توجه به ساختار چند لایه و رشته‌ای که دارند، بهتر است مرتبا روغن‌کاری شوند. برای روغن‌کاری سیم بکسل، باید از روان‌کننده‌های مخصوص سیم بکسل استفاده شود که با نفوذ به هسته، از خوردگی داخلی جلوگیری کند و اصطکاک بین رشته‌ها را کاهش دهد.
برای روغن‌کاری ابتدا باید سیم با برس سیمی یا حلال مخصوص تمیز شود تا کثیفی و روان‌کننده‌های قدیمی پاک شوند. سپس با روش‌هایی مثل اسپری، برس یا سیستم فشار قوی، روان‌کننده جدید روی سیم ریخته شود. این کار کمک می‌کند تا روان‌کننده به اعماق رشته‌ها نفوذ کند و از فرسایش داخلی جلوگیری شود.
خرابی های رایج سیم بکسل در بچینگ پلانت
آشنایی با خرابی‌هایی که ممکن است برای یک سیم بکسل به وجود بیاید، به نگهداری بهتر و در نتیجه افزایش طول عمر سیم‌ها کمک می‌کند.
فرسودگی
اولین خرابی سیم بکسل در بچینگ پلانت‌ها که به مرور زمان در اثر عبور مکرر بر روی قرقره و درام رخ می‌دهد، فرسودگی است. این مشکل مخصوصا در زمانی که قطر قرقره یا درام‌ها نسبت به قطر سیم کوچک‌تر باشد، بیشتر اتفاق می‌افتد. فرسودگی معمولا با فرسایش سطحی سیم آغاز می‌شود و در صورت ادامه کار، به خرابی بزرگ‌تر منتهی خواهد شد. برای اینکه مشخص کنید قطر سیم باید کم شود یا قطر قرقره باید افزایش یابد، حتما از یک متخصص سوال کنید. کارشناسان یدک تودی آماده ارائه مشاوره به شما هستند.
سایش
زمانی اتفاق می‌افتد که سیم‌ها به قرقره‌ها یا سطوح دیگر ساییده می‌شوند. این ساییدگی باعث کاهش قطر سیم، کاهش استحکام و ضعیف شدن تارهای آن می‌شود.
خوردگی و زنگ زدگی
خوردگی و زنگ‌زدگی هم عامل مهمی در خرابی سیم بکسل به حساب می‌آیند. قرار گرفتن سیم در معرض رطوبت، گرد و غبار سیمان یا محیط‌های اسیدی باعث خوردگی داخلی و کاهش مقاومت ساختاری سیم و گاهی تغییر قطر سیم (افزایش قطر بر اثر زنگ‌زدگی) می‌شود.
پیچش یا تابیدگی بیش از حد
در شرایطی که از سیم بکسل نامناسب یا نتاب در بچینگ پلانت استفاده شود، تابیدگی رخ می‌دهد که می‌تواند باعث شل شدن رشته‌ها و توزیع نامتعادل کشش و در نتیجه فرسودگی زودتر از موعد شود.
دستورالعمل‌های ایمنی
کار با سیم بکسل مخصوصا در محیط‌هایی مثل سایت بچینگ پلانت، خطرات متعددی از نظر ایمنی به همراه دارد. به همین دلیل باید دستورالعمل‌های زیر هنگام کار با این سیم‌ها را رعایت کنید.
- توجه به محدودیت بار سیم: هرگز بیشتر از حد بار (WLL) سیم بار، مصالح جا‌به‌جا نکنید. همیشه ضریب ایمنی حداقل 5 به 1 را در نظر بگیرید.
- توجه به آسیب‌ها: اگر هسته سیم در معرض دید یا آسیب‌دیده باشد، قطر آن بیشتر از 10% کاهش یابد یا تاب واضحی برداشته باشد، باید بلافاصله تعویض شود.
- استفاده از تجهیزات حفاظت شخصی: اپراتورها باید هنگام دست زدن یا بازرسی سیم بکسل در بچینگ پلانت از دستکش، محافظ چشم و کلاه سخت استفاده کنند.
- بازرسی توسط متخصصان: فقط پرسنل آموزش‌دیده باید طناب‌های سیم را در سیستم‌های بچینگ پلانت نصب، بازرسی یا تعویض کنند.
مزایای استفاده از سیم بکسل باکیفیت
سرمایه‌گذاری روی سیم‌بکسل‌های باکیفیت مزایای متعددی از نظر عملیاتی و اقتصادی در سایت‌های بچینگ پلانت به دنبال دارد. اولا ایمنی عملیات را تا حد قابل توجهی افزایش می‌دهد و از حوادث پیشگیری می‌کند.
ثانیا هر چه در سیم بکسل از تار و رشته‌هایی با مواد آلیاژی باکیفیت استفاده شده باشد، عمر آن بیشتر و تعداد دفعات تعویض و در نتیجه هزینه‌ها کمتر می‌شود.
استفاده از یک سیم‌بکسل باکیفیت به دلیل قابلیت تحمل بار بیشتر، چرخش و جابه‌جایی روان‌تر و کاهش زمان توقف تجهیزات، راندمان عملیات را بالا می‌برد.
در نهایت، اینکه هر چه سیم بکسل مقاوم‌تر باشد در برابر عوامل مخرب محیطی مثل رطوبت، گرد و غبار و فشار مکانیکی بیشتر عمر می‌کند.
اما چه فاکتورهایی را برای انتخاب سیم بکسل مناسب برای بچینگ پلانت باید در نظر بگیریم؟
عواملی که باید هنگام انتخاب یک سیم بکسل در بچینگ پلانت باید در نظر گرفت
هنگام انتخاب طناب سیم برای بچینگ پلانت، باید فاکتورهای زیر را در نظر بگیرید:
- ظرفیت بار بالابر
- تعداد سیکل بلند کردن مصالح در روز
- اندازه قرقره و درام
- میزان بودجه و در دسترس بودن قطعات یدکی
- برخورداری از استانداردها و گواهینامه‌های صنعت
- محیط عملیاتی (مرطوب، گرد و غبار، خورنده)
در مورد آخر سیم بکسل‌های مورد استفاده در بچینگ پلانت باید با استانداردهای شناخته‌شده صنعت که این موارد هستند، مطابقت داشته باشند:
- ISO 2408: ویژگی‌های عمومی سیم بکسل‌های فولادی
- EN 12385-1: الزامات ایمنی طناب‌های سیمی
- ASME B30.30: استانداردهای ایمنی برای استفاده از طناب سیم در بلند کردن
ASTM A1023: مشخصات مکانیکی سیم بکسل
جمع بندی
سیم بکسل بازیگری بی‌ادعا و قدرتمند در عملیات بچینگ پلانت است. در تمام طول مدت فرایند بتن‌سازی، حضور پررنگی دارد و تقریبا بی‌حرکت نمی‌ماند. به همین دلیل بازرسی و رسیدگی به خرابی هر چند جزئی آن ضروری است. در صورت تعویض هم توصیه نمی‌کنیم اصلا سمت سیمهای بی‌کیفیت بروید. ترجیحا از فروشگاه‌هایی خرید کنید که به صورت تخصصی به فروش سیم بکسل و اتصالات می‌پردازند. یدک تودی یکی از فروشگاه‌هایی است که چندین سال سابقه در زمینه عرضه انواع سیم بکسل آسانسور، تاورکرین، جرثقیل و… دارد.
کارشناس این مجموعه در صورت نیاز تمام اطلاعات لازم در مورد اینکه چه قطر سیمی برای سایت بتن‌سازی شما مناسب است را هم در اختیارتان قرار می‌دهند.